Begraafplaats Nijkerk
Begraafplaats Nijkerk
R.K. begraafplaats aan Frieswijckstraat 56
De Katholieke begraafplaats in Nijkerk was oorspronkelijk een onderdeel van de Algemene begraafplaats van Nijkerk.
Als gevolg van de Reformatie eind zestiende eeuw maakten katholieken moeilijke tijden door en daar waar katholieke kerkhoven waren kwamen deze in handen van burgerlijke of hervormde gemeenten. Katholieken konden er nog gewoon begraven worden, maar zonder religieuze verwijzingen bij uitvaart of met een eventuele gedenksteen.
Mede als gevolg van de Franse revolutie ontstonden in 18e eeuw weer meer vrijheden voor katholieken wat o.a. resulteerde in het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland in 1853.
Naast het hebben van een kerk werd destijds ook weer gestreefd naar een eigen katholieke begraafplaats.
In Nijkerk is in 1849 besloten een gedeelte van de algemene begraafplaats te verkopen aan de katholieke kerk. De begraafplaats is derhalve eigendom van de katholieke kerk, in casu het bisdom Utrecht. Na de koop in 1849 is de begraafplaats ingewijd door pastoor Clercx.
Gemeentelijke monumenten
Op de begraafplaats staan twee gemeentelijke monumenten. De kapel en de scheidingsmuur met de algemene begraafplaats.
Oorspronkelijk was de kapel het baarhuisje dat uit twee delen bestond. Enerzijds de ruimte waar de overledene voor de begrafenis werd geplaatst en anderzijds aan de achterkant een ruimte voor het opbergen van materiaal en gereedschap.
Ook de kapel is gerestaureerd (2018-2019). De buitenkant is voorzien van een nieuwe snijvoeg en de binnenkant is compleet afgebikt en opnieuw bepleisterd. Het oorspronkelijke altaar is prachtig gerestaureerd en het kruisbeeld en de bijbehorende kaarsenkandelaars zijn afkomstig uit de eigen katholieke kerk. Zij werden daar niet meer gebruikt.
Voor de kapel liggen een aantal monumentale graven van pastoors o.a. van de eerdergenoemde pastoor Clerckx. Bekende andere namen zijn die van Pastoor Huser (is de Huserstraat naar vernoemd), Pastoor Flipse (pastoor vanaf 1928 t/m 1960) en als laatste pastoor Smit (1960-1964).
Naast de kapel staat een Mariabeeld. Dit beeld stond oorspronkelijk bij een katholiek opvoedingsgesticht aan de Nieuwe Voorthuizerweg (de Kolonie). Nadat het gesticht is afgebroken (1924) is het op de begraafplaats terecht gekomen.
Een ander opvallend gedeelte is het deel naast de pastoorsgraven. Hier zijn een aantal zustergraven van zusters van de Congregatie van Onze Lieve Vrouw in Amersfoort. Deze zusters waren werkzaam in het verzorgingshuis huize St. Jozef.
Columbarium
De kapel wordt gebruikt als columbarium, een ruimte waar urnen met de as van overledenen geplaatst kunnen worden.
Daarnaast is het een stiltecentrum waar u rustig kunt zitten.
De spreuk aan de wand “God is dichterbij ons dan we doorgaans denken” is afkomstig van Henri Nouwen een bekende priester uit Nijkerk.
Urnen kunnen overigens ook geplaats worden in z.g. urnenkeldertjes die zich rechts van de kapel bevinden.
Het 2e gemeentelijke monument is de scheidingsmuur
De muur is na de overdracht in 1849 als scheidingsmuur opgetrokken en is afgedekt met een zogenaamde ezelsrug. Na meer dan 150 jaar was de muur zodanig beschadigd dat hij in 2013 in gezamenlijk overleg met de gemeente is gerestaureerd.
Aan weerszijde van de toegangspoort naar de algemene begraafplaats staat op een kolom van de muur een gietijzeren tuinvaas die beide ook in 2013 zijn gerepareerd.
De kolommen met de stenen vazen recht tegenover de ingang van de begraafplaats zijn rond 1917 geplaatst.
Centraal staat het kruis
Centraal op de begraafplaats staat het kruis. De overledenen worden met het gezicht naar het kruis begraven. Ze kijken als het ware naar de Calvarieberg naar de verlossing.
De graven zijn tegenwoordig allemaal zogenaamde “eigen” graven. Ze zijn eigendom voor een periode van 20 jaar. Na deze 20 jaar kan het grafrecht door de betreffende familieleden telkens weer met 10 jaar verlengd worden.
Het ruimen van een graf houdt op deze begraafplaats in dat alleen het grafmonument wordt verwijderd en dat het graf opnieuw gebruikt mag worden. Als dat het geval is worden eventuele overblijfselen van overledenen verzameld en opnieuw onder in het nieuwe graf begraven. Op deze manier worden zij als het ware opnieuw herbegraven in hetzelfde graf waarin dat voorheen ook het geval was.
Opbergschuurtje
Achteraan op de begraafplaats bevindt zich een opbergschuurtje waar het materiaal voor een uitvaart en het gereedschap voor onderhoud wordt opgeslagen.
De begraafplaats wordt onderhouden door een groep vrijwilligers. Grotendeels gepensioneerde mannen die er plezier in hebben om de begraafplaats eenmaal in de twee weken netjes te maken.
(kosten begraven en informatie)
De kosten van een nieuw graf bestaan uit het delven en dichten van het graf, het gebruik ervan voor 20 jaar (met de mogelijkheid tot verlengen) en het algemeen onderhoud van de begraafplaats. Anno 2025 bedragen die op onze begraafplaats zo’n € 2200,00. Hier komen de kosten van de uitvaartleider, kerk, grafmonument etc. nog bij.