Kerkhof Leusden

Honderden jaren geleden werden mensen met het katholieke geloof begraven rond het kerkje St. Antonius, waar nu alleen nog de toren van Oud Leusden over is. Na de reformatie mocht er geen H. Mis meer gelezen worden en mochten geen katholieken worden begraven. De katholieken hadden geen kerken meer tot hun beschikking om de vieringen te houden.

Maar er waren priesters die vermomd en in het geheim, langs boerderijen en huizen trokken om op kleine schaal toch gezamenlijk de H. Mis te vieren.

Meisjes werden ingeschakeld om de mensen te informeren als er weer een priester in de schuilkerk kwam. De zogenaamde ‘Klopjes’, u weet het vast nog wel vanuit de geschiedenisboeken. Dit gebeurde ook in het dorp Hamersveld. In Hamersveld was boerderij Groot Rossenberg zo’n ‘schuilkerk’. Een bedehuis of een schuilkerk moest het uiterlijk van een boerderij hebben.

In 1823 mocht er een eigen kerkhof bij dit ‘bedehuis’ aangelegd worden. Het was een hartenwens van pastoor van Zijp, de toenmalige priester. Pastoor Zijp stierf op 73-jarige leeftijd in 1825 en was de eerste priester die op dit nieuwe kerkhof begraven werd. De schuilkerk is nog te zien op het prachtige glas in lood raam in het portaal van de kerk.

De tegenwoordige kerk is van 1841. De boeren van Groot Rossenberg schonken de grond voor de nieuwe kerk en het kerkhof.

De kapel op het kerkhof werd in 1917 door architect H. Kroes gebouwd in neogotische stijl. En in 1987 werd het kerkhof uitgebreid door een aangrenzende boomgaard erbij te betrekken. De kapel en het toegangshek zijn Rijksmonumenten. Sinds een aantal jaren is het kerkhof ook aangemerkt als ‘Nederlands oorlogsgraf’. Dit vanwege de 12 oorlogsslachtoffers die hier begraven liggen.

Het oudste grafboek is helaas niet bewaard gebleven. We schatten dat er ongeveer 600 overledenen zijn begraven tussen 1823 en 1883. Vanaf 1883 weten we wie er allemaal op het kerkhof zijn begraven. In totaal zijn er veel parochianen op ons kerkhof begraven. De conclusie is dat we ‘kerken en begraven’ op een historisch stukje grond en we hopen dat we het nog lang kunnen bewaren voor onze mede-parochianen en wellicht in de toekomst ook voor niet-parochianen.